Το χρέος των κρατών του πυρήνα της Ε.Ε. δεν αποπληρώνεται αλλά ανακυκλώνεται με ομόλογα. Ο μηχανισμός που στήθηκε από την ΕΚΤ με την ποσοτική χαλάρωση αποσκοπεί να προσφέρει μηδενικά επιτόκια ανακύκλωσης του χρέους στις 5 μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης. Το γεγονός ότι η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία συμμετέχουν στο μηχανισμό αυτό θα δώσει την κρίσιμη ώθηση στις οικονομίες τους να αλλάξουν επίπεδο. Το χάσμα με την περιφέρεια της Ευρωζώνης έτσι θεσμοθετείται και παγιώνεται. Σε πέντε λεπτά, εάν διαβάσεις το άρθρο του καθηγητή χρηματοοικονομικών του Πόρτσμουθ Κ. Βέργου θα το καταλάβεις. Και το ρεζουμέ είναι τούτο. Είμαστε ήδη σε άλλο νόμισμα, δυστυχώς. Μαζί με εμάς και η Κύπρος, η Πορτογαλία και όλες οι μικρές οικονομίες συμπεριλαμβανομένων των Φιλανδών και των Βέλγων.
Συντάκτης: καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
Κωνσταντίνος Βέργος
Η ποσοτική χαλάρωση είναι μια
δημοφιλής μέθοδος χρηματοδότησης της αγοράς που παρουσιάστηκε ως συνταγή
για τη λύση κάθε προβλήματος που δημιούργησε η κρίση στην Ευρωπαϊκή
Ενωση. Είναι όμως, πράγματι, λύση ή αρχή ενός νέου προβλήματος;
Στις 9 Μαρτίου άρχισε να εφαρμόζεται το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στην Ε.Ε. Η ποσοτική χαλάρωση αποτελεί μια μέθοδο ώστε να διοχετευτεί ρευστότητα (μετρητά) στο τραπεζικό σύστημα, αγοράζοντας ομόλογα ή χρηματοοικονομικά προϊόντα όπως MBS, δηλαδή τίτλους που βασίζονται σε ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, τα οποία είναι μη εμπορεύσιμα ή έχουν χάσει αξία.
Ετσι οι τράπεζες δίνουν στην Κεντρική Τράπεζα «τοξικά» προϊόντα ή υποτιμημένα ομόλογα, που δεν έχουν διαβάθμιση, και λαμβάνουν μετρητά ώστε να χρηματοδοτήσουν εταιρείες, καταναλωτές και έμμεσα την οικονομία. Ασκείται ως πολιτική όταν πλέον η Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να χαμηλώσει άλλο τα επιτόκια που είναι ήδη χαμηλά. Το πρόγραμμα «ξεκινάει» με αγορά χρέους 1,1 τρισ. ευρώ και διαρκεί περίπου 1,5 χρόνο, αλλά αναμένεται ότι θα κρατήσει πολύ περισσότερο, μάλλον 4-5 έτη όπως έγινε και με την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, και φυσικά το ποσόν που θα απαιτηθεί υψηλότερο, ενδεχομένως θα αγγίξει τα 3-5 τρισ. ευρώ. Οταν καλυτερεύσουν οι συνθήκες, οι τίτλοι θα πουληθούν στην αγορά ξανά. Ουσιαστικά η Π.Χ. δύναται να επιτύχει μείωση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων στα ομόλογα, κάτι εξαιρετικά καλό για τις οικονομίες. Πριν εφαρμοστεί στην Ε.Ε., η ποσοτική χαλάρωση εφαρμόστηκε, στην Ιαπωνία και τις ΗΠΑ επί 5 έτη.
Ιδιαιτερότητες στην Ε.Ε.
Στην Ιαπωνία η ποσοτική χαλάρωση έγινε με αγορά κυρίως ομολόγων, ενώ στις ΗΠΑ έγινε με αγορά κυρίως MBS, αλλά και άλλων προϊόντων. Αντίθετα στην Ευρωπαϊκή Ενωση στοχεύει στην αγορά κατά 15% MBS και «Καλυμμένων Εταιρικών Ομολόγων», και κατά 85% ομολόγων κρατών, ομολόγων ευρωπαϊκών υπερεθνικών οργανισμών ή σχημάτων, όπως του γνωστού μας Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και γερμανικών, γαλλικών και ισπανικών τραπεζών (Κfw, CADES κ.λπ.). Το πρόβλημα ξεκινάει από μια βασική ιδιαιτερότητα.
Η «ιδιαιτερότητα» του ευρωπαϊκού προγράμματος είναι ότι δεν θα αγοράζει «υποβαθμισμένο» αλλά «αναβαθμισμένο» χρέος, δηλαδή το χρέος των πλούσιων κρατών όπως της Γερμανίας και της Γαλλίας, ακόμη και αν αυτό έχει αγοραία τιμή υψηλότερη από την αρχική αξία, όπως στη Γερμανία. Επιπλέον, για να μην πάρει, υποτίθεται, δυνατότητα «βέτο» έναντι μελλοντικής αναδιάρθρωσης του χρέους κάποιας χώρας, η ΕΚΤ ουσιαστικά αποκλείει την Ελλάδα από το πρόγραμμα λόγω ορίων αγοράς. Αν διαρκέσει 4 έτη (λιγότερο δηλαδή από ό,τι σε ΗΠΑ, Ιαπωνία) θα διατεθούν μόνο 3,5 τρισ., και περιμένουμε να διατεθούν συνολικά 720 δισ. ευρώ για Γερμανία, 540 για Γαλλία, 450 για Ιταλία, 340 για Ισπανία, 150 για Ολλανδία και μόλις 4 δισ. για Ελλάδα και Κύπρο αντιστοίχως.
Αποτελέσματα
Το αποτέλεσμα θα είναι ασύμμετρο. Καθώς θα διοχετευτεί κυρίως σε αγορές που ήδη έχουν εκρηκτική ρευστότητα (Γερμανία κ.λπ.) ουσιαστικά αποτελεί χρηματοδότηση των πλούσιων χωρών από τις φτωχές. Η έλλειψη ρευστότητας-ασφυξία στις χώρες που τη χρειάζονται (περιφερειακά κράτη όπως Ελλάδα, Κύπρος, Πορτογαλία κ.ά.) θα συνεχίσει να υπάρχει, ενώ δημιουργείται υπερ-ρευστότητα σε Γερμανία και Γαλλία που μπορεί να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε νέες φούσκες σε αυτές τις μεγάλες οικονομίες και τα χρηματιστήρια. Αυτό θα συνεπάγεται μείωση της ανεργίας στη Γερμανία κατά 3,2% και ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,1% για τα επόμενα 5 έτη, στη Γαλλία κατά 2,6%, και ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,4% για τα επόμενα 5 έτη. Αντιστοίχως, οι χρηματιστηριακές αξίες θα αυξηθούν κατά 120% στη Γερμανία και 90% στη Γαλλία. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αντίθετα, οι επιπτώσεις θα είναι μηδενικές, με μόνο όφελος, αν υπάρξει τέτοιο, το όφελος από τη διολίσθηση του νομίσματος, όφελος που όμως θα έχουν όλες οι χώρες της ευρωζώνης.
Αντί, λοιπόν, η Π.Χ. στην Ε.Ε. να οδηγεί στην αγορά του συνόλου ή του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού χρέους και των λοιπών χωρών που έχουν πρόβλημα, και μόνο μικρό τμήμα του χρέους των μεγάλων κρατών, όπως θα έπρεπε, γίνεται ακριβώς το ανάποδο! Αποτέλεσμα, η υπέρμετρη ανάπτυξη για τις ισχυρές χώρες (Γερμανία, Γαλλία κ.λπ.) και υπανάπτυξη και ύφεση για μικρές. Καθώς, επίσης η ΕΚΤ αγοράζει ήδη υπερτιμημένα γερμανικά και γαλλικά ομόλογα, με μαθηματική ακρίβεια θα περιμέναμε να πουλήσει με «χασούρες» ή να μείνει με τα υπερτιμημένα γερμανικά και γαλλικά ομόλογα στα χέρια, κάτι που θα οδηγήσει σε νέα κρίση...
Στις 9 Μαρτίου άρχισε να εφαρμόζεται το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στην Ε.Ε. Η ποσοτική χαλάρωση αποτελεί μια μέθοδο ώστε να διοχετευτεί ρευστότητα (μετρητά) στο τραπεζικό σύστημα, αγοράζοντας ομόλογα ή χρηματοοικονομικά προϊόντα όπως MBS, δηλαδή τίτλους που βασίζονται σε ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, τα οποία είναι μη εμπορεύσιμα ή έχουν χάσει αξία.
Ετσι οι τράπεζες δίνουν στην Κεντρική Τράπεζα «τοξικά» προϊόντα ή υποτιμημένα ομόλογα, που δεν έχουν διαβάθμιση, και λαμβάνουν μετρητά ώστε να χρηματοδοτήσουν εταιρείες, καταναλωτές και έμμεσα την οικονομία. Ασκείται ως πολιτική όταν πλέον η Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να χαμηλώσει άλλο τα επιτόκια που είναι ήδη χαμηλά. Το πρόγραμμα «ξεκινάει» με αγορά χρέους 1,1 τρισ. ευρώ και διαρκεί περίπου 1,5 χρόνο, αλλά αναμένεται ότι θα κρατήσει πολύ περισσότερο, μάλλον 4-5 έτη όπως έγινε και με την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, και φυσικά το ποσόν που θα απαιτηθεί υψηλότερο, ενδεχομένως θα αγγίξει τα 3-5 τρισ. ευρώ. Οταν καλυτερεύσουν οι συνθήκες, οι τίτλοι θα πουληθούν στην αγορά ξανά. Ουσιαστικά η Π.Χ. δύναται να επιτύχει μείωση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων στα ομόλογα, κάτι εξαιρετικά καλό για τις οικονομίες. Πριν εφαρμοστεί στην Ε.Ε., η ποσοτική χαλάρωση εφαρμόστηκε, στην Ιαπωνία και τις ΗΠΑ επί 5 έτη.
Ιδιαιτερότητες στην Ε.Ε.
Στην Ιαπωνία η ποσοτική χαλάρωση έγινε με αγορά κυρίως ομολόγων, ενώ στις ΗΠΑ έγινε με αγορά κυρίως MBS, αλλά και άλλων προϊόντων. Αντίθετα στην Ευρωπαϊκή Ενωση στοχεύει στην αγορά κατά 15% MBS και «Καλυμμένων Εταιρικών Ομολόγων», και κατά 85% ομολόγων κρατών, ομολόγων ευρωπαϊκών υπερεθνικών οργανισμών ή σχημάτων, όπως του γνωστού μας Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και γερμανικών, γαλλικών και ισπανικών τραπεζών (Κfw, CADES κ.λπ.). Το πρόβλημα ξεκινάει από μια βασική ιδιαιτερότητα.
Η «ιδιαιτερότητα» του ευρωπαϊκού προγράμματος είναι ότι δεν θα αγοράζει «υποβαθμισμένο» αλλά «αναβαθμισμένο» χρέος, δηλαδή το χρέος των πλούσιων κρατών όπως της Γερμανίας και της Γαλλίας, ακόμη και αν αυτό έχει αγοραία τιμή υψηλότερη από την αρχική αξία, όπως στη Γερμανία. Επιπλέον, για να μην πάρει, υποτίθεται, δυνατότητα «βέτο» έναντι μελλοντικής αναδιάρθρωσης του χρέους κάποιας χώρας, η ΕΚΤ ουσιαστικά αποκλείει την Ελλάδα από το πρόγραμμα λόγω ορίων αγοράς. Αν διαρκέσει 4 έτη (λιγότερο δηλαδή από ό,τι σε ΗΠΑ, Ιαπωνία) θα διατεθούν μόνο 3,5 τρισ., και περιμένουμε να διατεθούν συνολικά 720 δισ. ευρώ για Γερμανία, 540 για Γαλλία, 450 για Ιταλία, 340 για Ισπανία, 150 για Ολλανδία και μόλις 4 δισ. για Ελλάδα και Κύπρο αντιστοίχως.
Αποτελέσματα
Το αποτέλεσμα θα είναι ασύμμετρο. Καθώς θα διοχετευτεί κυρίως σε αγορές που ήδη έχουν εκρηκτική ρευστότητα (Γερμανία κ.λπ.) ουσιαστικά αποτελεί χρηματοδότηση των πλούσιων χωρών από τις φτωχές. Η έλλειψη ρευστότητας-ασφυξία στις χώρες που τη χρειάζονται (περιφερειακά κράτη όπως Ελλάδα, Κύπρος, Πορτογαλία κ.ά.) θα συνεχίσει να υπάρχει, ενώ δημιουργείται υπερ-ρευστότητα σε Γερμανία και Γαλλία που μπορεί να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε νέες φούσκες σε αυτές τις μεγάλες οικονομίες και τα χρηματιστήρια. Αυτό θα συνεπάγεται μείωση της ανεργίας στη Γερμανία κατά 3,2% και ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,1% για τα επόμενα 5 έτη, στη Γαλλία κατά 2,6%, και ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,4% για τα επόμενα 5 έτη. Αντιστοίχως, οι χρηματιστηριακές αξίες θα αυξηθούν κατά 120% στη Γερμανία και 90% στη Γαλλία. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αντίθετα, οι επιπτώσεις θα είναι μηδενικές, με μόνο όφελος, αν υπάρξει τέτοιο, το όφελος από τη διολίσθηση του νομίσματος, όφελος που όμως θα έχουν όλες οι χώρες της ευρωζώνης.
Αντί, λοιπόν, η Π.Χ. στην Ε.Ε. να οδηγεί στην αγορά του συνόλου ή του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού χρέους και των λοιπών χωρών που έχουν πρόβλημα, και μόνο μικρό τμήμα του χρέους των μεγάλων κρατών, όπως θα έπρεπε, γίνεται ακριβώς το ανάποδο! Αποτέλεσμα, η υπέρμετρη ανάπτυξη για τις ισχυρές χώρες (Γερμανία, Γαλλία κ.λπ.) και υπανάπτυξη και ύφεση για μικρές. Καθώς, επίσης η ΕΚΤ αγοράζει ήδη υπερτιμημένα γερμανικά και γαλλικά ομόλογα, με μαθηματική ακρίβεια θα περιμέναμε να πουλήσει με «χασούρες» ή να μείνει με τα υπερτιμημένα γερμανικά και γαλλικά ομόλογα στα χέρια, κάτι που θα οδηγήσει σε νέα κρίση...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
εντυπώσεις ;