η αντίληψη της τρωτότητας ως εφόδιο

       Δεν μπορούμε πλέον να στηρίξουμε την θεωρία μας ότι είμαστε άτρωτοι. Αυτό έγινε. 

       Χιλιάδες άνθρωποι αρνήθηκαν ότι είναι τρωτοί και έτσι πορεύτηκαν ισοβίως. Πήραν επάνω τους τη δύναμη των αποφάσεων και την ευθύνη να είναι εκείνοι όρθιοι κάθε φορά που το έδαφος παράγει κραδασμούς. Έτσι "έφυγαν" κι έτσι και οι υπόλοιποι θα πεθάνουν. Με μια χαζή εμμονή. Ότι είναι άτρωτοι. Ένας από αυτούς είναι ο πατέρας μου και άλλος ένας ελπίζω ότι θα πάψω πλέον να είμαι εγώ.

           Μόνον ένας τρωτός άνθρωπος μπορεί να είναι υπεύθυνος για έναν άλλο τρωτό. Υπό αυτή την έννοια είναι εντελλώς άσκοπη κάθε αλληλεπίδραση ανάμεσα σε "σιδερένιους από επιλογή" ανθρώπους και τους υπόλοιπους "εύθραυστους" και ίσως εδώ να κρύβεται και μεγάλο μέρος από τα αίτια του χάσματος των γεννεών, των ζευγαριών και των οικογενειών. Από τη στιγμή που ( παραδεχόμαστε ότι ) βιώνουμε πόνο, σοβαρό, ψυχικό ή σωματικό και δεν το κρύβουμε με κομπορημοσύνες , αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε την επίδραση τούτης της ευθραυστότητας και στα υπόλοιπα πλάσματα. Καταλαβαίνω λοιπόν σιγά σιγά ότι την "σκληρότητα" την επιλέγουμε οι άνθρωποι για να ..συνεχίσουμε. Υπήρξα θύμα και θύτης της παροιμιώδους σκληρότητας που δυστυχώς παραδόθηκε από γενιά σε γενιά στην οικογενιακή μου ιστορία, παράγοντας σιδερένιους χαρακτήρες που σκόρπισαν γύρω τους ψυχικά ερείπια. Ακόμα και στην τελευταία μας επικοινωνία, αυτός που με έσπειρε μου ψιθύρησε στο αυτί, ότι κορυφαία ψυχίατρος που παρακολουθεί την μητέρα μου ( φυσικά, όχι αυτόν ) το παραδέχτηκε :  Κύριε άτρωτε , 3% είναι η ιατρική και η χημεία που θα την βοηθήσουν και 97% είστε εσείς με την τεράστια επίδραση του χαρακτήρα σας, την αποφασιστικότητα και δύναμη που δείχνετε απέναντι στη φθορά !!!! Φυσικά τούτη η βλακεία δεν ειπώθηκε ποτέ από επιστήμονα. Είναι κομμάτι ενός παραληρήματος φαντασίας, ενός πολύ ηλικιωμένου ανθρώπου, που με έσπειρε στα νιάτα του και μου έβαλε το όνομα του ανθρώπου που τον έσπειρε και που αφού έθαψε τον πατέρα του, σκέφτεται τι στο διάολο έγινε και τον θεωρούν πλέον όλο και περισσότεροι τρωτό. Και θυμώνει.  

   Δυστυχώς είναι ευκολότερο να περάσει ελέφαντας από τρύπα βελόνας παρά να αλλάξει προσέγγιση ένας αρκετά μεγάλος σε ηλικία άνθρωπος. Έτσι, οι σχέσεις αντικαθίστανται σταδιακά από ένα ρηχό γαϊτανάκι επαφών / θεατρικών παραστάσεων όπου κανένας δεν λέει στον άλλον ενοχλητικές σκέψεις. 

   Νομίζω ότι έχω κατανοήσει πλέον απολύτως τα κίνητρα των ανθρώπων μέσα στο οικογενειακό μου δέντρο που περπατούν αγέρωχα. Είχαμε άντρες και γυναίκες αυτής της κοψιάς. Εκείνο που με εμποδίζει τώρα να τους αποδεχτώ είναι ένα καμπανάκι ότι μέσα από την συχνά προτεσταντική τους στάση ζωής, κρίνουν τόσο αφόρητα τους γύρω τους ώστε να καταλήγουν ο ορισμός του ανήθικου ! Και γύρω από ανήθικους στέκονται κατά κανόνα τα ( από επιλογή & με νοσηρά ανταλλάγματα ) θύματα, λίγοι εξίσου ανήθικοι έτσι για τη φάση και μερικοί ανύποπτοι που δεν έχουν ακόμη καταλάβει. Δυστυχώς ανάμεσα στους τελευταίους είναι τα παιδιά. Έχω κατανοήσει. Έχω κατανοήσει γιατί κρατούσαν με μανία το τιμόνι οι πριν από μένανε σιδερένιοι της οικογένειας . Το κομμάτι που με παιδεύει είναι πόσο εμποτισμένος, διαβρωμένος είμαι και του λόγου μου από τούτη την απαράδεκτη στάση ζωής. Και στο μέτρο που οι σχέσεις μου δεν πήγανε καλά, δε μπορεί να φταίγανε μονάχα οι άλλοι... Είναι τόσο ωραίο να οδηγάς. Ακόμα κι αν αρνήθηκαν γύρω σου άνθρωποι να μάθουν οδήγηση, αν άργησαν, αν δίστασαν, πρέπει να παραδεχτούμε ότι είναι γαμάτο να κάθεσαι στο τιμόνι !

 " Ηθική είναι μια πράξη κατά την οποία κάμνω τόπο στους άλλους μέσα στην ύπαρξή μου.. το ζήτημα δεν είναι θεωρητικό για να το πιάνουν και να λεπτολογούν θεολόγοι και να ερίζουν φιλόσοφοι αλλά ζωτικής σημασίας για το μέλλον της κοινωνίας και στο σύνολό της της ανθρωπότητας ". Κορίν Πελλυσσόν ... από το βιβλίο δοκιμίων της για να κατανοήσουμε τον Λεβινάς ( εκδ. Πόλις ) Διαβάζοντας σήμερα αυτή τη φράση στην εφημερίδα ξεχύθηκε τούτο το εξομολογητικό κείμενο που δε θα το θάψω.

      Γιατί, αν αφήσουμε την νεαρή ακαδημαϊκό και κατεβούμε στα του οίκου μας, όταν η ηθική επίδοση μετρηθεί σε στενή οικογενειακή βάση, οι ρόλοι αποκτούν ονοματεπώνυμα και τα κοστούμια ταιριάζουν ένα στον καθένα. Και τότε γίνεται αναγκαίο να καθήσουμε ένα βράδυ μοναχοί στο δωμάτιο, όλοι οι κρίκοι κάθε οικογενειακόυ δέντρου, να κρεμάσουμε ο καθένας μας εμπρός του το κουστούμι που φοράει , όταν συναντιόμαστε, σε εκείνες τις παρωδίες αβροφροσύνης και, αφού το κοιτάξουμε καλά καλά, αφού καταλάβουμε τι μας κόστισε και τι μπορεί ακόμα να προκαλέσει, να το κλείσουμε σε μια σακούλα ανακύκλωσης και να το πετάξουμε με τα ίδια μας τα χέρια στο γαλάζιο απορριματοφόρο. Ο ένας πίσω από τον άλλον.

    Απεκδύομαι των ιλαρών ιματίων μου, απομένοντας εντελλώς γυμνός ; Όχι δα... όχι. Κάνω χώρο. Κάνω χώρο μέσα μου, κάμνω τόπο στους άλλους μέσα στην ύπαρξή μου. Έτσι, ως απόλυτα τρωτός, και με τα ρούχα της ενσυναίσθησης πάνω στο φρέσκο σώμα, αποδεχόμενος ότι, πιο συχνά πονάω, παρά ηρεμώ, τεντώνω τα αυτιά μου για να ακούσω και τα βογκητά που εγώ προκάλεσα, απλώνω τα χέρια μου μήπως κάποιος τελικά με αγγίξει, μυρίζομαι τον φόβο στον αέρα και μετρώ το υπόλοιπο της ζωής μου με μονάδα μέτρησης ηθικώς στιβαρή.

    Δεν είναι τόσο απλό.. μα το θεό, πάτα κιούτα να ψελίσεις τι ήσουν και να συγχωρήσεις τον εαυτό σου. Πρέπει πρώτα ευθέως και για συγκεκριμένα πράγματα να τον κατηγορήσεις ! Να ψηλαφίσεις τις πληγές που προκάλεσες και την κακοποίηση έχεις υποστεί. Να αντικρίσεις πράγματα φοβερά σε μέγεθος.

     Ίσως μέσα μου κρύβεται ένας νεότερος άνθρωπος και με κοιμίζει, περνάω ωστόσο στην τρίτη ηλικία, ίσως γίνω σύντομα παπούς, και συχνά, καθώς αναρωτιέμαι τι διάολο έγινε, θα σας το πω τώρα, μη γελάσει κανείς σας ακούτε ; ορίστε σας το λέγω :

    ...νομίζω ότι ακόμα φοβάμαι μια ενδεχόμενη ξαφνική ενηλικίωση !

τι σηματοδοτεί αυτό που αποκαλούμε το σπίτι μας

Επιλογές μου από το βιβλίο του Αλαίν Ντε Μποττόν "η αρχιτεκτονική της ευτυχίας" ΠΑΤΑΚΗΣ  2020

   

    Βιώνοντας σε προσωπικό επίπεδο μια τεράστια απόσταση, ανάμεσα στα σπίτια που κατά καιρούς χρησιμοποίησα και τα έκαναν ανεκτά οι άνθρωποί μου, οι φωνές και οι ματιές τους και οι ποιοτικές αλληλεπιδράσεις μας και σε εκείνο που θα ένιωθα ως "το σπίτι μου" στο οποίο θα μπορούσα να βρίσκω προσωπικό και ίσως μοναστικό καταφύγιο, μπήκα στον πειρασμό να αναζητήσω φιλοσοφία γύρω από το ζήτημα της κατοικίας. 'Οταν κλειστήκαμε όλοι μέσα, άκουγα με καχυποψία ότι δεν ήταν τα πράγματα ίδια για όλους. Ότι, αρκετοί με τους οποίους μιλούσα, τυχερότεροι ή σοφότεροι, αποτραβήχτηκαν σε αγκυροβόλια που κοινό παρανομαστή είχαν την ανάγκη τους για τις αρχέγονες ασχολίες των ανθρώπων. Επιδιορθώσεις. καλλιέργειες, φιλοξενία οικόσιτων, αναμετρήσεις με τη φύση και ερημικές πεζοπορίες.

    Είναι το διαμέρισμα τόπος ή κόπος ; Το διαμέρισμα είναι μια συνθήκη. Παύει να είναι ελκυστικό όταν πάψει η ανάγκη μας να βρισκόμαστε εντός των κοινωνιών & ηλικιών της δυναμικής παραγωγής. Πιστεύω ότι κακώς τοποθετούμε το στοίχημα για ένα ιδανικό σπίτι στην περίοδο της επαγγελματικής μας αρχής. Είναι μια υπερβολή που την ταΐζει ο εγωϊσμός μας να βάλουμε σε παλάτι την οικογένειά μας. Μια ομάδα ανθρώπων, σύζυγο και παιδιά, που από τη φύση τους θα έχουν φυγόκεντρες τάσεις. Η σύζυγος θα έχει στραμμένες τις κεραίες της στις διαφυγές μας και τα παιδιά θα αδημονούν να ανοίξουν τα φτερά τους. (Αρκετά ζώα στη φύση χτίζουν ένα καταφύγιο που θα αντέξει έως τον απογαλακτισμό των νεογέννητων). 

    Θα πρέπει να επενδύουμε τα ελάχιστα απαραίτητα όνειρα και χρήματα σε 'κείνο το σπίτι στο οποίο δεν κατοικούμε παρά τις λεγόμενες απαραίτητες ώρες ανασυγκρότησης από τον κάματο. Αντιθέτως θα έπρεπε να επενδύουμε όσο συστηματικότερα μπορούμε στα σπίτια όπου θα εκτυλιχτούν οι ουσιαστικές μας δραστηριότητες, εκείνες που τρέφουν τις μεγάλες εσωτερικές μας επιθυμίες και που συνήθως βρίσκονται σε χειμερία νάρκη για ολάκερες δεκαετίες !  Ο Αλαίν Ντε Μποτόν ακούμπησε συστηματικά τούτο το θέμα... 

    Ξεδιάλεξα για εσάς από το βιβλίο του στοχαστή και εκλαϊκευμένου φιλόσοφου τα παρακάτω εδάφια :

     "Περιστασιακά και με κάποιο αίσθημα ενοχής, ίσως νιώσουμε την επιθυμία να δημιουργήσουμε ένα "σπίτι" προκειμένου να κομπάσουμε στους άλλους. Αλλά η παρόρμηση θα είχε ως ΒΑΣΗ τον κομπασμό μόνο αν ήταν εγωπαθείς οι πιο ουσιαστικές πλευρές του εαυτού μας.  Στην πιο αυθεντική της μορφή, η αρχιτεκτονική μας παρόρμηση μοιάζει να συνδέται αντιθέτως με μια τεράστια επιθυμία για επικοινωνία και ενθύμηση, μια επιθυμία να δηλώσουμε την ταυτότητά μας στον κόσμο με μια καταχώριση πέραν των λέξεων, μέσω της γλώσσας των αντικειμένων, των χρωμάτων και των τούβλων : μια φιλοδοξία να γνωστοποιήσουμε στους άλλους ποιοί είμαστε και, στην πορεία, να το υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας" 

   " Η αγάπη μας για ένα σπίτι αναγνωρίζει πρωταρχικά την ανάγκη μας & επίγνωση ότι η ταυτότητά μας δεν αυτοπροσδιορίζεται. Χρειαζόμαστε ένα καταφύγιο ως υποστήριξη της διανοητικής μας εξέλιξης αφού υπάρχουν τόσα πράγματα γύρω μας που αντιτίθενται στα ιδεώδη μας. Χρειαζόμαστε τα δωμάτιά μας για να μας ευθυγραμμίζουν με τις επιθυμητές εκδοχές του εαυτού μας και να διατηρούν ζωντανές τις σημαντικές, αδιόρατες πλευρές μας " . 

   " Σκεφτείτε : η εργασιακή μας πραγματικότητα ίσως είναι φρενήρης, συμβιβασμένη, γεμάτη συναντήσεις, ανειλικρινείς χειραψίες, ασήμαντες κουβεντούλες και γραφειοκρατία. Προκειμένου να γινόμαστε αρεστοί σε συναδέλφους, ίσως λέμε πράγματα που δεν πιστεύουμε, ενώ καταλήγουμε να παθιαζόμαστε και με  στόχους που ουσιαστικά, ΔΕΝ μας ενδιαφέρουν " . 

  " Όταν τελικά βρισκόμαστε μόνοι μας και κοιτάζουμε από το παράθυρο έναν κήπο και το σκοτάδι που πυκνώνει, ξαναβρίσκουμε την επαφή με μια πιο αυθεντική πλευρά του εαυτού μας που περίμενε στο πλάϊ μέχρι να ολοκληρώσουμε την παράστασή μας. Το ενδιαφέρον μας για το αγνό ενθαρρύνεται από τα ζωγραφιστά λουλούδια μιας πόρτας, τις διακριτικές πτυχώσεις μιας κουρτίνας, τις ανεπιτήδευτες σανίδες ενός ξύλινου πατώματος. Τα υλικά που μας περιβάλλουν θα μας μιλήσουν για τις υψηλότερες ελπίδες που έχουμε για τον εαυτό μας. Σε αυτό το σκηνικό μπορούμε να προσεγγίσουμε μια διανοητική κατάσταση που σηματοδοτείται από πληρότητα και ζωτικότητα " . 

   Μπορούμε να αισθανθούμε εσωτερικά απελευθερωμένοι. 

      Μπορούμε, με τη βαθύτερη έννοια, να επιστρέψουμε σπίτι.

   "Οι διαθέσεις που ενσαρκώνουν οι χώροι στους οποίους κατοικούμε δε χρειάζεται να έχουν τίποτε αφύσικα γλυκό ή απλοϊκό. Οι χώροι αυτοί είναι ικανοί να μας μιλήσουν για τη μελαγχολία το ίδιο εύκολα όπως και για την ηρεμία. Αυτό που αποκαλούμε "σπίτι" είναι απλώς οποιοδήποτε μέρος που επιτυγχάνει να μας παρέχει με μεγαλύτερη συνέπεια τις σημαντικές αλήθειες που αγνοεί ο ευρύτερος κόσμος ή αυτές που ο σαστισμένος και αναποφάσιστος εαυτός μας δυσκολεύεται περισσότερο να συγκρατήσει " .

   Χτίζουμε λοιπόν όπως ακριβώς γράφουμε : για να κρατήσουμε ένα αρχείο με όσα έχουν σημασία για μας.