σαν βγεις στον πηγαιμό για την...

     Ιθάκη   
 χάρτης

          Δεν έχει αεροδρόμιο στην Ιθάκη. Ούτε λιμάνι για κρουαζιερόπλοια. Ούτε δρόμους για επέλαση των πούλμαν. Δεν έχει ούτε ένα μεγάλο ξενοδοχείο. Ο μαζικός τουρισμός είναι μια άγνωστη λέξη. Δεν υπάρχει club και δεν υπάρχει ..Mickel. Κάτω από αυτές τις συνθήκες εδώ διατηρήθηκαν ψήγματα της επτανησιακής κουλτούρας και δείγματα ελληνικής φιλοξενίας που δε θα συναντήσεις πλέον στην Κέρκυρα και τη Λευκάδα. Κάτι χάνεις κάτι κερδίζεις.

         Ας αρχίσω με τα αρνητικά τους για να τελειώσω με τα θετικά τους. Στους ξενώνες των δώδεκα δωματίων το wi-fi  σέρνεται και ο ρεσεπσιονίστ-ιδιοκτήτης-μπάρμαν-λογιστής δεν μπορεί να αντιληφθεί, πώς ακριβώς πίνεις τον καφέ σου. Η δημοτική αστυνομία παραφυλά τις ξένες πινακίδες για να ενισχύσει τα ισχνά δημοτικά έσοδα. Οι ντόπιοι παρακολουθούν τα ροζ χαρτάκια στα μπαρμπρίζ με ένα σαρδόνιο χαμόγελο. Κανένας δεν κερνάει τίποτε σε κανέναν. Είναι μετρημένοι και σφιχτοί.  Ούτε σου χαϊδεύουν τα αυτιά. Ζουν τη ζωούλα τους και ασχολούνται και με τον τουρισμό. Αυτή η γενικευμένη έλλειψη επαγγελματισμού ή αν θέλεις η πολύ ερασιτεχνική προσέγγιση του τουρισμού έχει προκαλέσει τα ακόλουθα :

        Δεν υπάρχουν έξαλλοι αστοί και γενικώς τσιτωμένοι τουρίστες με πακέτα στη τσέπη πουθενά. Έρχονται να δουν, εκνευρίζονται  και φεύγουν αυτομάτως. Δεν μπορούν να κάνουν συμπυκνωμένες διακοπές ανακοινώσιμες στο fb.  Το χρήμα τους δεν εξαγοράζει το νταηλίκι τους. Δεν έρχονται Σλάβοι νεόπλουτοι ούτε Βρετανοί αλκοολικοί. Δεν υπάρχουν μεγάλες παρέες ούτε πολύτεκνες οικογένειες γιατί δεν υπάρχουν Λούνα Παρκ και οργανωμένες πλαζ με water activities. Δεν υπάρχουν επίσης ορδές εφήβων σε ένα …ντελίριο ενθουσιασμού. Πουθενά δεν παίζει στη διαπασών τίποτε. Ούτε ματς, ούτε beat ούτε καν lounge λούπες. Οι επισκέπτες μιλούν χαμηλόφωνα γιατί όποιος φωνασκεί ακούγεται από δυο χιλιόμετρα. Έτσι μένει στον αέρα χώρος ώστε να μεταδοθούν παφλασμοί, τζιτζίκια, κοκόρια, θροΐσματα και καλημέρες. Το γκαρσονάκι στην ταβέρνα-καφενείο είναι ντροπαλό και κουβαλάει τον δίσκο με μικρά αβέβαια βήματα. Το πιο …hot  καφέ της πόλης λέγεται «Τα δεντράκια» και προσφέρει στα δέκα τραπεζάκια του κάθε μέρα διαφορετικές γεύσεις, καμωμένες από τα χέρια της μαμάς του ιδιοκτήτη. Πορτοκαλόπιτες, κρεμμυδόπιτες, γλυκά κουταλιού, κουλουράκια και ντόπιες συνταγές. Υπάρχουν όρθιοι που περιμένουν τη σειρά τους μέρα νύχτα. Δεν έχει βγάλει άλλα δέκα τραπεζάκια απέναντι, τόσο προφταίνει τόσο δουλεύει. Το μαγικό τόσο-όσο.  

         Το προφίλ των τουριστών ταιριάζει με τις απόκρημνες και ερημικές παραδεισένιες παραλίες του νησιού. Ζευγαράκια παντού, νεαροί εναλλακτικοί, καθαρόαιμοι σπόρ τύποι, φυσιολάτρες κάθε είδους  και τέλος η μαζικότερη ομάδα επισκεπτών : Σκαφάτοι ! Μικροί, μεγαλύτεροι, πολύ μεγαλύτεροι, τεράστιοι και μερικοί …μεγιστάνες. Παραδοσιακά σκαριά νορβηγικού ύφους, αρχοντικά κλασσικά ή φουτουριστικά γιώτ, θαλαμηγοί, πολλές δεκάδες ιστιοφόρα, καταμαράν, φουσκωτά κάθε γούστου και ευτυχώς μετρημένα jet ski.

        Η Ελλάδα έτσι κι αλλιώς έχει μια ακτογραμμή 15.000 χιλιομέτρων, τη μισή ολόκληρης της Μεσογείου. Οι διαστάσεις της Ιθάκης ακολουθούν αυτό το χαρακτηριστικό.   Το μέγιστο μήκος είναι 29 χλμ, το μέγιστο πλάτος 6,5 χλμ. το ανάπτυγμα της ακτογραμμής 45 μίλια και οι προσβάσιμες με δρόμο παραλίες της λιγότερο από το 10%. Τις υπόλοιπες ωραίες με δύο τρόπους τις προσεγγίζει κανείς. Περπατώντας άλλοτε στο λιοπύρι κι άλλοτε μέσα σε πεύκα ή από τη θάλασσα…. Όσο για τα λευκοπράσινα νερά του Ιονίου είναι εδώ τόσο καθαρά που κολυμπάς στα πέντε και δέκα μέτρα βάθος και μετράς κάτω τα βοτσαλάκια. Και μια και μιλάμε για νερά, εκεί που κολυμπάς στα ζεστά Αυγουστιάτικα κάνεις μια απλωτή και μπαίνεις στον Λούρο ! Οι πλάκες των πετρωμάτων στους όρμους δεξιά και αριστερά είναι γεμάτες σχισμές και κουφάλες που υποδηλώνουν τεράστιες υπόγειες σπηλιές από τις οποίες εκβάλλουν με όρεξη πουντιασμένα ποταμάκια κρυστάλλινου νερού κι όποιον πάρει η τουρτούρα τον πήρε και τον σήκωσε.

          Ποια είναι τα δείγματα κουλτούρας που συνάντησα : Μικροί μεγάλοι μιλούν ξένες γλώσσες και οπωσδήποτε Αγγλικά και Ιταλικά. Δεν υπάρχει λαιμαργία στα μάτια κανενός. Ξέρουν ότι από τον τουρίστα δεν θα πλουτίσουν, θα συντηρηθούν. Σε καθησυχάζουν και σου κατεβάζουν τους ρυθμούς, ρωτώντας πρώτα από πού ήρθες, πόσο θα μείνεις και τι πρόλαβες να δεις. Σε προσέχουν λίγο από ενδιαφέρον και λίγο από εκείνο το γλυκό ντόπιο κουτσομπολιό του μικρού μέρους. Σε όλους τους καταλόγους (menu ) κυρίαρχη θέση έχει η ντόπια κουζίνα και οι πρώτες ύλες που ευδοκιμούν στο νησί. Δε θα φας μετά το δείπνο κρύο καρπούζι αλλά δεν πειράζει αφού θα βρεις παντού ραβανί, γλυκό κυδώνι, γλυκό κούμαρο, γλυκό αχλάδι . Ελιές, σταφίδες, μέλι και τσάϊ είναι όλα «Θειακά» και …θεϊκά. Και το βασικότερο. Τίποτε δεν προσβάλλει τα μάτια σου εδώ. Καμιά παράταιρη κατασκευή.

  Η Ιθάκη είναι ολάκερη ξανακτισμένη μετά τους σεισμούς του 1953. Όπως και η Ζάκυνθος και μεγάλο μέρος της Κεφαλονιάς καταστράφηκε ολοσχερώς ! Ο αριθμός των θυμάτων στα τρία νησιά ανήλθε σε 455 νεκρούς, 2.412 τραυματίες και 21 αγνοούμενους, ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού τα εγκατέλειψε εξαιτίας του κακού. Θεωρούνται οι καταστροφικότεροι σεισμοί στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Έτσι καθώς τριγυρνάς στο νησί συναντάς ακόμη Θειακούς που έχουν έλθει από όλα τα μέρη του κόσμου μόνο για το «καλοκαίρι στην πατρίδα».  Κομίζουν κουλτούρες από Αυστραλία, Αμερική, Γαλλία, Βέλγιο και Αθήνα όπου αναγκάστηκαν να αναζητήσουν μια επανεκκίνηση. Το πατρικό τους στο νησί τους περιμένει καθώς οι ηλικιωμένοι το διατηρούν προσεγμένο και φιλόξενο. Δεν παρεμβαίνουν στη ζωή των γοννιών τους, απλά ρουφούν γεύσεις και αέρα. Έτσι, το σημαντικότερο που έχει αποφύγει το νησί είναι να εισαχθούν άναρχα στοιχεία ξένης αρχιτεκτονικής κουλτούρας απλώς για εντυπωσιασμό. Όλα τα σπιτικά έχουν μια μασίφ σιδερένια περίτεχνη πόρτα στην αυλή, ξύλινα παντζούρια και παραθυρόφυλλα, ελληνικά κεραμίδια και παραδοσιακές πλακοστρωμένες αλέες. Τα χρώματα είναι όλα παστέλ από την παλέτα που έχει εγκρίνει η Ουνέσκο για την παλιά πόλη της Κέρκυρας. Σιέλ, βεραμάν, εκρού, ροζ, λιλά, κυπαρισσί και όλα τα γκρί του βότσαλου. Όχι βαθύ μπλε με λευκό, εδώ δεν είναι Κυκλάδες και δεν χρειάζεται όλη η Ελλάδα να δείχνει Κυκλαδίτικη. Ούτε ένα σπίτι δεν έχει τέντες με λαχούρια, ούτε ένα δεν έχει Ελισαβετιανά κολωνάκια, ούτε ένα δεν έχει δυό φθηνούς Ιωνικούς κίονες στην είσοδο, δεν υπάρχουν τσιμεντένια τερατουργήματα ούτε γυάλινα αίθρια. Τα σπίτια είναι ντυμένα πέτρα μέχρι το ένα μέτρο και από εκεί και πάνω βαμμένα παστέλ.  Όλα τα μπαλκονάκια έχουν προσανατολισμό για φυσική σκίαση και όχι προς τον δρόμο για να βλέπουν… Οι πεζούλες είναι καθαρές κι ασπρισμένες , η πάστρα αυτονόητη.  Πρόκειται για την λιτή νοικοκοιροσύνη που βλέπεις όταν επισκέπτεσαι ερημικά μοναστήρια. Γλάστρες και γάτες, …. πολλές γλάστρες και πολλές γάτες, συμπληρώνουν ένα σκηνικό που εκπέμπει παραδοσιακό Ελληνισμό. Τίποτε άλλο.